مقاله72-تحليل رابطه عوامل شغلي با تعهد سازماني بر اساس مدل ویژگی های شغلی 246 ص

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 

فصل اول : کلیات تحقیق

 

مقدمه..... .. 1

بیان موضوع.. .... 2

اهمیت و ضرورت تحقیق....... ..7

فرضیه ها یا سوالهای تحقیق.. ..8

هدف اصلی تحقیق.... .10

روش تحقیق... ...10

جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه... .11

قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی تحقیق.. ...11

منابع گرد آوری اطلاعات..... .12

سوابق مربوط. ....12

روش تجزیه و تحلیل داده ها.... 13

مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق.... ...14

تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح..... ..14

منابع تحقیق.... ...16

 

فصل دوم: ادبیات موضوع

 

مقدمه.... . 18

تعهد سازمانی:

ابعاد و تعاریف تعهد سازمانی.... ..... 19

تعهد عاطفی.................. ............................... 19

تعهد مستم ......... 21

تعهد هنجاری....... ........ 22

عوامل موثر بر تعهد سازمانی........ ........... 25

عوامل موثر بر تعهد عاطفی...................................................................................................................................... 26

عوامل موثر بر تعهد مستمر...................................................................................................................................... 29

عوامل موثر بر تعهد هنجاری.................................................................................................................................. 33

انواع تعهد............................................................................................................................................................................ 35

دیدگاه های نوین درباره تعهد سازمانی........................................................................................................................ 38

دیدگاههایی در مورد کانون های تعهد سازمانی.................................................................................................. 39

تعهد سازمانی مفهوم یک بعدی یا چند بعدی..................................................................................................... 40

الگوهای چند بعدی.................................................................................................................................................... 41

سایر دیدگاهها درباره تعهد سازمانی...................................................................................................................... 41

راه کارهایی برای افزایش تعهد سازمانی....................................................................................................................... 46

رابطه میان تعهد حرفه ای و سازمانی........................................................................................................................... 47

مفهوم تعهد حرفه ای................................................................................................................................................ 49

دیدگاههای ناظر بر تعارض تعهد حرفه ای و سازمانی....................................................................................... 49

دیدگاهای ناظر بر سازگاری تعهد حرفه ای و سازمانی ......................................................................................51

فرایند ایجاد تعهد سازمانی.............................................................................................................................................. 52

نتایج مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی................................................................................................................ 53

تعهد سازمانی و عملکرد شغلی................................................................................................................................ 56

تعهد سازمانی و رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی......................................................................................... 57

تعهد سازمانی و ماهیت شغل.................................................................................................................................. 58

تعهد سازمانی و تاخیر کارکنان............................................................................................................................... 58

تعهد سازمانی و غیبت کارکنان............................................................................................................................... 60

تعهد سازمانی و ترک خدمت................................................................................................................................... 60

نتایج نا مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی............................................................................................................. 63

ارائه مفهومی جدید در تعهد سازمانی........................................................................................................................... 66

تعهد به عنوان یک مفهوم دوبعدی: زمان و طبیعت................................................................................................... 68

زمان و تعهد: تعهد قبل از ورود در مقابل تعهد بعد از ورود به سازمان.......................................................... 68

طبیعت تعهد: تعهد ابزاری در مقابل تعهد عاطفی.............................................................................................. 69

شکلهای تعهد.......................................................................................................................................................................70

تمایل به تعهد: تمایلات ابزاری و هنجاری............................................................................................................ 70

تعهد عاطفی و ابزاری................................................................................................................................................ 72

مدل مطرح شده از توسعه تعهد سازمانی..................................................................................................................... 73

فرایند قبل از ورود (به سازمان) تعهد.............................................................................................................................73

توسعه تعهد سازمانی منتج شده..................................................................................................................................... 75

دلایل نظری وعملی مدل................................................................................................................................................. 78

استنتاج عملی..................................................................................................................................................................... 78

ویژگی های شغلی:

نظریه های مرتبط با ویژگی های شغلی....................................................................................................................... 80

مدل خصوصیات ویژه شغل...................................................................................................................................... 80

تئوری ویژگی های شغل........................................................................................................................................... 81

نظریه ویژگی های ضروری شغل............................................................................................................................ 82

الگوی ویژگی های شغلی.......................................................................................................................................... 83

طراحی مجدد مشخصه های شغل................................................................................................................................. 84

ایجاد شرایط لازم جهت انگیزش درونی....................................................................................................................... 85

مشخصه ها یا ابعاد مختلف شغلی.................................................................................................................................. 85

با معنی تلقی نمودن کار........................................................................................................................................... 86

احساس مسئولیت..................................................................................................................................................... 89

آگاهی از نتایج انجام کار........................................................................................................................................... 89

توان انگیزشی شغل یا MPS .......................................................................................................................................90

عوامل و عناصر تعدیل کننده............................................................................................................................................91

دانش و مهارت............................................................................................................................................................ 92

شدت نیاز به رشد....................................................................................................................................................... 93

رضایت ناشی از عوامل مربوط به زمینه شغل........................................................................................................95

نتایج وپیامدهای طراحی مجدد شغل........................................................................................................................... 98

اثر بخشی کار........................................................................................................................................................... 100

کاهش نسبت غیبت و ترک خدمت.................................................................................................................... 100

اقدامات موثر جهت ارتقا ابعاد پنج گانه شغلی......................................................................................................... 101 ترکیب وظایف...................................................................................................................................................................102

تشکیل واحد های طبیعی کار...............................................................................................................................102

برقراری ارتباط با ارباب رجوع یا مشتری.............................................................................................................103

گسترش عمودی مشاغل.........................................................................................................................................103

باز نمودن کانالهای بازخورد....................................................................................................................................104

منابعتحقیق......................................................................................................................................................................107

 

فصل سوم : روش تحقیق

 

مقدمه.................................................................................................................................................................................109

معرفی سازمان................................................................................................................................................................. 109

روش تحقیق.................................................................................................................................................................... 110

جامعه آماری تحقیق...................................................................................................................................................... 110

اندازه نمونه و روش نمونه گیری.................................................................................................................................. 111

روش نمونه گیری........................................................................................................................................................... 112

روش جمع آوری اطلاعات............................................................................................................................................ 113

ابزار اندازه گیری تحقیق................................................................................................................................................ 115

روایی و پایایی.................................................................................................................................................................. 115

آزمون پایایی تحقیق...................................................................................................................................................... 117 منابع تحقیق......................................................................................................................................................................121

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

مقدمه................................................................................................................................................................................ 122

بررسی توصیفی اطلاعات.............................................................................................................................................. 123

بررسی استنباطی اطلاعات ...........................................................................................................................................125

فرضیه اصلی: بین ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................. 125

فرضیه فرعی 1: بین ویژگی های شغلی و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................... 125

بین هویت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................. 126

بین اهمیت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................126

بین تنوع وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد................................................................127

بین استقلال و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................................... 127

بین دریافت بازخورد و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد....................................................... 128

فرضیه فرعی 2: بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................... 128

بین هویت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................. 129

بین اهمیت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................129

بین تنوع وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد............................................................... 130

بین استقلال و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................................... 130

بین دریافت بازخورد و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد....................................................... 131

فرضیه فرعی 3: بین ویژگی های شغلی و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد........................ 131

بین هویت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد.......................................................... 132

بین اهمیت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..........................................................132

بین تنوع وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..............................................................133

بین استقلال و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد................................................................... 133

بین دریافت بازخورد و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد..................................................... 134

بررسی تاثیر جنسیت به عنوان متغییر مداخله گر بر تعهد سازمانی................................................................... 136

بررسی تاثیر تحصیلات به عنوان متغیر مداخله گر بر تعهد سازمانی.................................................................. 138

رگرسیون و مدل سازی خطی...................................................................................................................................... 140

تعین مدل رگرسیونی ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی کارکنان.................................................................... 141

بررسی صحت معادله رگرسیون....................................................................................................................................143

 

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات

 

مقدمه................................................................................................................................................................................ 147

 

نتیجه گیری :

نتیجه گیری میدانی از بررسی رابطه ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی......................................................... 148

پیشنهادات:

پیشنهاداتی به مدیران سازمان.....................................................................................................................................152

پیشنهاداتی به سایر پژوهشگران...................................................................................................................................155

 

پیوستها:

پرسشنامه تحقیق

تجزیه و تحلیل کامپیوتری یافته ها

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

فصل دوم: ادبیات موضوع

جدول 2-1: چهار دیدگاه مختلف تعهد....................................................................................................................... 40

جدول 2-2: نتایج مثبت تعهد سازمانی.........................................................................................................................56

جدول 2-3: نتایج منفی تعهد سازمانی.........................................................................................................................65

جدول 2-4: مدل چهار بخشی تعهد..............................................................................................................................66

 

فصل سوم: روش تحقیق

جدول 3-1: توزیع فراوانی سوالات پرسشنامه تحقیق حاضر.................................................................................114

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

جدول 4-1: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب جنس...............................................................................................123

جدول 4-2: توزیع فراوانی کارکنان بر حسب تحصیلات........................................................................................124

جدول 4-3: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد و ویژگی های شغلی......................................125

جدول 4-4: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و ویژگی های شغلی........................125

جدول 4-5: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و هویت وظیفه.................................126

جدول 4-6: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و اهمیت شغلی................................126

جدول 4-7: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و تنوع مهارت...................................127

جدول 4-8: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و استقلال شغلی..............................127

جدول 4-9: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد عاطفی و دریافت بازخورد............................128

جدول 4-10: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و ویژگی های شغلی.....................128

جدول 4-11: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و هویت وظیفه..............................129

جدول 4-12: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و اهمیت شغلی.............................129

جدول 4-13: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و تنوع مهارت................................130

جدول 4-14: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و استقلال شغلی...........................130

جدول 4-15: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد مستمر و دریافت بازخورد.........................131

جدول 4-16: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و ویژگی های شغلی..................131

جدول 4-17: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و هویت وظیفه............................132

جدول 4-18: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و اهمیت شغلی...........................132

جدول 4-19: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و تنوع مهارت..............................133

جدول 4-20: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و استقلال شغلی.........................133

جدول 4-21: نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین تعهد هنجاری و دریافت بازخورد.......................134

جدول 4-22: خلاصه نتایج آزمون همبستگی پیرسون..........................................................................................135

جدول 4-23: جدول توافقی بین جنس و ویژگی های شغلی...............................................................................136

جدول4-24: نتایج آنالیز واریانس................................................................................................................................136

جدول 4-25: جدول توافقی بین تحصیلات و ویژگی های شغلی........................................................................138

جدول4-26: نتایج آنالیز واریانس................................................................................................................................138

جدول 4-27: نتایج متغییرهای ورودی وخروجی در مدل رگرسیون چندگانه................................................141

جدول 4-28: نتایج ضرایب همبستگی چندگانه در مدل رگرسیونی..................................................................142

جدول 4-29: نتایج آنالیز واریانس...............................................................................................................................142

جدول 4-30: نتایج ضرایب مدل رگرسیونی.............................................................................................................143

جدول 4-31: نتایج خروج قدم به قدم متغییرهای مستقل تحقیق از مدل رگرسیونی...................................143

جدول 4-32: نتایج آزمون K-S جهت بررسی نرمال بودن توزیع باقیمانده های مدل................................144

جدول 4-33: نتایج آزمون استقلال جهت بررسی مستقل بودن توزیع باقیمانده های مدل..........................514

فهرست نمودار ها

عنوان صفحه

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

نمودار 4-1: میانگین پاسخ ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی با متغییر مداخله گر جنس.........................137

نمودار 4-2: میانگین پاسخ ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی با متغییر مداخله گرتحصیلات....................139

نمودار4-3: نمودار احتمال نرمال.................................................................................................................................144

نمودار 4-4: نمودار پراکنش مانده ها در برابر زمان.................................................................................................145

نمودار 4-5: نمودار پراکنس مانده ها در برابر yi ها................................................................................................146

 

فهرست اشکال

فصل دوم: ادبیات موضوع

شکل 2-1: مدل سه بخشی تعهد سازمانی ..................................................................................................................34

شکل 2-2: هرم سطوح تعهد در سازمان ها..................................................................................................................53

شکل 2-3: مدل مشخصه های شغلی هاکمن و الدهام..............................................................................................59

شکل 2-4: مدل پیشنهادی توسعه تعهد.......................................................................................................................75

شکل 2-5: نتایج توان انگیزشی شغل بعنوان تابعی از مهارت و دانش کارکنان...................................................92

شکل 2-6: اثر تعدیل کنندگی شدت نیاز به رشد......................................................................................................94

شکل 2-7: روابط موجود بین رضایت ناشی از عوامل زمینه ای شغل و شدت نیاز به رشد...............................97

شکل 2-8: مدل مشخصه های شغلی هاکمن و الدهام..............................................................................................99

شکل 2-9: مدل کامل مشخصه های شغلی..............................................................................................................105

شکل 2-10: مدل مفهومی تعهد سازمانی و ویژگی های شغلی...........................................................................106

 

چکیده

در متون تحقیقی اخیر، نگرش کلی تعهد سازمانی، عامل مهمی برای درک و فهم رفتار سازمانی و پیش بینی کنندۀ خوبی برای تمایل به باقی ماندن در شغل می باشد. تعهد و پایبندی مانند رضایت شغلی، دو طرز تلقی نزدیک به هم هستند که به رفتارهای مهمی مانند جا به جایی وغیبت اثر می گذارند.

همچنین تعهد و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد. کارکنانی که دارای تعهد هستند نظم بیشتری در کار خود دارند، مدّت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کار می کنند. مدیران باید تعهد کارکنان را به سازمان حفظ کنند و برای این امر باید بتوانند با استفاده از مشارکت کارکنان در تصمیم گیری و فراهم کردن سطح قابل قبولی از امنیّت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی را بیشتر کنند.

اندیشۀ مدیریت موضوع اصلی در نوشته های مدیریت است. این اندیشه یکی از ارزشهای اساسی است که سازماندهی بر آن متکی است و کارکنان بر اساس ملاک تعهد، ارزشیابی می شوند.

به دلیل اهمیّت تعهد کارکنان در سازمانها و تأثیر آن بر افزایش عملکرد، کاهش غیبت و ترک خدمت کارکنان، در این پژوهش به تحلیل رابطه عوامل شغلی با تعهد سازمانی بر اساس مدل ویژگی های شغلی پرداخته ایم تا از این طریق بتوان تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داده و این منبع گرانبها را برای سازمان حفظ کنیم. چرا که ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی، به دلیل اینکه سبب با معنی تلقی شدن کار، ایجاد احساس مسئولیت و آگاهی از نتایج عملکرد برای فرد می گردد در او ایجاد انگیزش کرده و این نیروی انگیزشی سبب رضایت شغلی، بهبود عملکرد، ترک خدمت و غیبت کمتر و در نهایت سبب تعهد کاری بیشتری می گردد.

این تحقیق یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد.و روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه وپرسشنامه است.

جامعۀ آماری تحقیق شامل 440 نفر و نمونۀ آماری تحقیق شامل 112 نفر از کارکنان بانکهای ملی شهرستان اصفهان می باشد، که 36% این افراد را زن و 64% را مرد تشکیل می دهند و بر حسب تحصیلات به چهار طبقۀ دیپلم(4/31%)، فوق دیپلم(2/10%)، لیسانس(7/51%) و فوق لیسانس و بالاتر(8/6%) تقسیم شده اند.

برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون استفاده شده است که با تجزیه و تحلیل های انجام شده مشخص شد که ویژگی های شغلی چون تنوّع مهارت، اهمیّت وظیفه، هویت وظیفه، بازخورد و استقلال با تعهد سازمانی کارکنان با ضریب همبستگی(18/0) و با تعهد عاطفی کارکنان با ضریب همبستگی (40/0) ارتباطی معنی دار دارد. و هیچگونه رابطه ای بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر و تعهد هنجاری کارکنان یافت نشد.

در انتها به مدیران سازمان پیشنهاداتی شده است تا از طریق ارتقا ابعاد پنج گانۀ شغلی، تعهد عاطفی کارکنان و بالطبع تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

كليات تحقيق

 

 

 

 

 

مقدمه

از آنجا كه طبق تحقيقات صورت گرفته رفتار كاركنان در سازمان مي تواند متأثر از نگرشهايشان باشد، از اين رو، آگاهي از آنها براي مديران سازمانها ضروري به نظر مي رسد. با وجود اين، بايستي اذعان كرد، آگاهي از همه نگرشهاي كاركنان براي مديران سازمان اهميت چنداني نداشته و مديران نيز علاقه اي به دانستن همه اين نگرشها ندارند. در واقع مديران بيشتر علاقه مند به دانستن آن دسته از نگرشهايي هستند كه با كار و سازمان مرتبط است. طبق تحقيقات انجام گرفته در اين مورد سه نگرش عمده بيشترين توجه و تحقيق را از سوي محققان به خود جلب كرده اند. اين سه نگرش عبارتند از:

-رضايت شغلی (Job Satisfaction)

-وابستگي شغل (JobInvolvement)

- تعهد سازماني (OrganizationalCommitment)

در اين پژوهش به بررسي يكي از اين نگرشها يعني تعهد سازماني پرداخته شده است.

چرا که نيروي انساني متعهد خود را متعلق به سازمان مي­بيند و براي اهداف سازمان كه اهداف خود اوست از خويش مايه مي­گذارد. نسبت به سازمان وابسته شده و خود را با آن هويت مي­بخشد. لذا نيروي انساني متعهد شاخص عمده برتري يك سازمان نسبت به سازمان­هاي ديگر است. اين شانس اثربخشي و كارايي سازمان را افزايش مي­دهد.

تعهد سازماني را مي­توان نوعي نگرش، احساس وابستگي و تعلق خاطر به سازمان دانست كه خود بيانگر نوعي تمايل، نياز و الزام جهت ادامه اشتغال در يك سازمان مي­باشد. و در بر گيرنده سه بعد تعهد عاطفي، تعهد مستمر و تعهد هنجاري است. در این راستا هر عاملی که تعهد و تعلق خاطر کارکنان را افزایش دهد مهم و شایان توجه است. به همین منظور در این پژوهش به بررسی رابطه ویژگی های شغلی با تعهد سازمانی پرداخته ایم تا بتوان از طریق ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی تنوّع مهارت، اهمیّت وظیفه، هویّت وظیفه، استقلال و بازخورد، تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داد.

 

بيان موضوع

انديشمندان مديريت و صاحب نظران رفتار سازماني پيرامون مقوله تعهد و بوي‍ژه تعهد سازماني به تفصيل سخن گفته­اند. مروري بر ادبيات مربوطه نشان مي­دهد. تعهد سازماني موضوع جديدي است كه بيشتر در دو دهه اخير بسط و گسترش يافته است.

تعهد در زبان فارسي به معناي برگردن گرفتن شرط و پيمان و خود را ملزم به انجام عملي دانستن تعريف شده است (مولایی، 1378).

بوكانان (1974) تعهد را اينگونه تعريف كرده است: تعهد نوعي وابستگي عاطفي و تعصب آميز به ارزشها و اهداف يك سازمان مي­باشد. وابستگي به نقش فرد در رابطه با ارزشها و اهداف نسبت به سازمان به خاطر خود سازمان جداي از ارزشهاي ابزاري آن (مولایی، 1378).

استيرز و پورتر (1983) تعهد سازماني را درجه نسبي تعيين هويت فرد با يك سازمان خاص و درگيري و مشاركت او با آن سازمان بيان كرده­اند. در اين تعريف تعهد سازماني سه عامل را شامل مي­شود ‌(Steers & Porter, 1983, 283) .

الف) اعتقاد قوي به اهداف و ارزشهاي سازمان

ب) تمايل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان

ج) آرزو و خواست قوي و عميق براي ادامه عضويت با سازمان

آلن و مي ير (1991) معتقدند كه تعهد يك حالت رواني است كه نوعي تمايل، نياز و الزام جهت ادامه اشتغال در يك سازمان مي­باشد. اين انديشمندان تعهد را به سه بعد تعهد عاطفي، تعهد مستمر و تعهد هنجاري تقسيم كرده­اند (Meyer & Allen, 1991, 61-67).

جان كروپانزا و همكاران (1997) تعهد سازماني را اينگونه تعريف نموده­اند. تعهد سازماني نوعي احساس وابستگي و تعلق خاطر به سازمان است (مولایی، 1378).

آرجریس (1998) معتقد است که تعهد یک مفهوم روابط انسانی است که به توانمند کردن و فعال کردن ذهن انسان اشاره دارد.بدون تعهد اجرای هر تمهید یا ایده جدیدی به سختی پذیرفته میشود (مولایی، 1378).

در مجموع چنين به نظر مي­رسد كه كليه تعاريف ارائه شده در زمينه تعهد سازماني در بر گيرنده اين سه موضوع كلي است.

الف) وابستگي عاطفي به سازمان

ب) هزينه­هاي متصوره (احتمالي) ناشي از ترك سازمان

ج) احساس مسئوليت، الزام و تكليف به باقي ماندن در سازمان

در پژوهش حاضر تعریف مورد نظر ما از تعهد سازمانی معطوف به دیدگاه آلن و می یر از تعهد سازمانی است.

در مدلی كه توسط آلن و مي ير(1987) مطرح شده هر يك از اين موارد به ترتيب چنين ناميده شده­اند. (Allen & Meyer, 1990, 1-18)

1. تعهد عاطفي [1]

2. تعهد عقلاني يا مستمر[2]

3. تعهد تكليفي يا هنجاري[3]

نقطه مشترك هر سه جز مذكور اين است كه تعهد يك حالت رواني بوده كه در ابتدا روابط كارمند را با سازمان مشخص كرده و ثانياً بطوري ضمني اشاراتي مبني بر تداوم يا قطع عضويت فرد در سازمان دارد.

تعهد عاطفي: بيانگر پيوستگي عاطفي و تعيين هويت كارمند با ارزشها و اهداف سازمان.

تعهد مستمر يا عقلاني: بيانگر هزينه­هاي ناشي از ترك سازمان و لذا اجبار به باقي ماندن در سازمان.

تعهد هنجاري : بيانگر احساس تكليف، دين و الزام به باقي ماندن در سازمان است.

تئوري خاصي كه ترنر ولارنس مبتني بر پيش نيازهاي شغلي ارائه كردند سنگ بناي چيزي را گذاشت كه مي توان بدان وسيله ويژگي هاي كار را تعريف كرد و به رابطه بين انگيزش، عملكرد و رضايت شغلي افراد پي برد. يعني ريچارد هاكمن وگرگ الدهام توانستند الگوي ويژگي هاي شغلي را (بر آن اساس ) ارائه كنند (رابينز، 1383، 928).

استونر وديگران (1382، 619) بيان مي دارند ريچارد هاكمن و همكارانش مي خواستند كه كارگرها براي انجام دادن كار خود داراي انگيزه بالايي باشند، پنج بعد شغل را در نظر گرفتند. با توجه به الگوي ويژگي هاي شغلي، هر نوع كار يا شغلي را مي توان بر حسب پنج بعد اصلي كار به شرح زير بيان كرد :

 

 

.Affective Commitment1

.Continuance Commitment2

.Normative Commitment3